Mùa đông năm nay đến sớm

Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó Trưởng phòng Dự báo Khí hậu, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, từ tháng 8 đến giữa tháng 10/2025, thời tiết trên cả nước diễn biến bất thường, mưa bão xảy ra dồn dập và có cường độ mạnh.

Trong giai đoạn này, Việt Nam đã hứng chịu liên tiếp nhiều cơn bão mạnh, trong đó bão số 9 và số 11 (Matmo) ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền, gây mưa to đến rất to tại Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và khu vực từ Quảng Bình đến Quảng Ngãi.

Nhiều nơi ghi nhận lượng mưa vượt mức lịch sử, mực nước trên các sông lên nhanh, lũ lớn xuất hiện đồng loạt. Ở Bắc Bộ, mực nước sông Thao, sông Lô, sông Cầu, sông Hoàng Long và sông Mã đều vượt báo động 3, có nơi vượt lịch sử. Các hồ thủy điện lớn như Hòa Bình, Tuyên Quang, Thác Bà phải mở đồng thời nhiều cửa xả để đảm bảo an toàn.

Ở Trung Bộ, từ tháng 8 đến tháng 9, khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Trị có ba đợt lũ liên tiếp, đợt lớn nhất cuối tháng 9 khiến nhiều sông vượt báo động 3. Sang đầu tháng 10, các tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An vẫn tiếp tục chịu ảnh hưởng của hoàn lưu bão, mưa lớn cục bộ gây ngập lụt.

Tại Nam Trung Bộ, mưa lũ xảy ra rải rác trong tháng 9, một số sông như Vu Gia, Trà Khúc, Đà Rằng có mực nước lên nhanh nhưng không gây thiệt hại đáng kể.

Tây Nguyên và Nam Bộ cũng chịu mưa lớn theo gió mùa Tây Nam kết hợp hoàn lưu bão, đỉnh lũ trên sông Tiền và sông Hậu vào đầu tháng 10 đạt mức cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) 0,6–0,75m. Tổng lượng nước từ thượng nguồn Mê Công về đồng bằng cao hơn trung bình nhiều năm 14–26%, giúp cải thiện đáng kể nguồn nước mùa khô tới.

Chuỗi mưa bão và không khí lạnh đầu mùa đã khiến nền nhiệt khu vực phía Bắc giảm nhanh hơn trung bình nhiều năm, báo hiệu mùa đông đến sớm hơn thường lệ. Tuy vậy, tính đến giữa tháng 10, nền nhiệt trung bình trên phạm vi toàn quốc vẫn phổ biến xấp xỉ hoặc cao hơn TBNN 0,5°C, chưa xuất hiện đợt rét đậm, rét hại.

Từ cuối tháng 10/2025 đến tháng 2/2026 năm sau, không khí lạnh xuất hiện thường xuyên hơn. Trong đó, tháng 12/2025, tháng 1 và tháng 2/2026 là giai đoạn tác động mạnh nhất, có thể xuất hiện những đợt không khí lạnh mạnh gây rét đậm, rét hại nghiêm trọng tại khu vực Bắc Bộ. Cần đề phòng khả năng xảy ra sương muối, băng giá ở vùng núi cao khu vực Bắc Bộ.

Khả năng xuất hiện rét kỷ lục?

Ông Nguyễn Đức Hòa cho biết, trong các tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026, Việt Nam chịu ảnh hưởng của pha La Nina yếu – trung bình, cùng hoạt động gia tăng của không khí lạnh. Các đợt không khí lạnh có khả năng xuất hiện sớm hơn trung bình, cường độ tăng dần từ cuối tháng 10, tập trung mạnh trong tháng 12/2025 – tháng 1/2026.  Không khí lạnh hoạt động sớm, có thể gây mưa nhỏ, mưa phùn ở Bắc Bộ ngay từ nửa cuối tháng 10.

Trung bình các tháng 11/2025 đến 1/2026, nhiệt độ trên phạm vi toàn quốc dự báo xấp xỉ TBNN, riêng khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có thể thấp hơn trung bình nhiều năm khoảng 0,5°C. Sang tháng 2–3/2026, nhiệt độ toàn quốc dự báo cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,5–1,0°C.

Không khí lạnh được dự báo hoạt động sớm hơn trung bình nhiều năm, tập trung mạnh trong các tháng 12/2025–1/2026, sau đó nền nhiệt có xu hướng tăng dần từ tháng 2/2026. Trong các tháng 11 và 12, vẫn có khả năng xảy ra 2–3 đợt mưa rét diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, song biên độ nhiệt không quá lớn.

Các tỉnh Trung Trung Bộ và Nam Trung Bộ tiếp tục chịu ảnh hưởng của mưa do hoàn lưu bão và nhiễu động gió Đông, có thể còn 2–4 đợt lũ trong tháng 11–12, sau đó mưa giảm nhanh từ tháng 1/2026.

Về thủy văn và nguồn nước, lưu lượng dòng chảy ở Bắc Bộ giảm dần, nhưng các hồ chứa vẫn đảm bảo tích nước tốt nhờ chuỗi mưa lớn vừa qua.

Ở Nam Bộ, tổng lượng dòng chảy từ thượng nguồn Mê Công về đồng bằng trong các tháng 11–12 dự báo cao hơn TBNN 10–25%, sang tháng 1/2026 còn cao hơn 10–15%, giúp giảm rủi ro xâm nhập mặn sớm.

Như vậy, dù không khí lạnh đến sớm và nền nhiệt giảm nhanh từ cuối tháng 10, nhưng theo đánh giá của cơ quan khí tượng, khả năng xuất hiện rét kỷ lục là rất thấp. Mùa đông 2025–2026 được dự báo có nhiều đợt rét đậm ngắn ngày, đan xen thời kỳ ấm, và ấm hơn rõ rệt từ sau tháng 2/2026.

Theo cơ quan khí tượng, trong giai đoạn tháng 2-3 năm 2026, hiện tượng mưa nhỏ, mưa phùn có khả năng xảy ra nhiều hơn so với mọi năm, nguyên nhân xuất phát từ hiện tượng ENSO (đây là sự biến đổi có tính chu kỳ không đều của gió và nhiệt độ bề mặt biển trên Đông Thái Bình Dương nhiệt đới, ảnh hưởng đến khí hậu hầu khắp các miền nhiệt đới và cận nhiệt đới).

Cuối năm 2025 đến đầu năm 2026, ENSO nghiêng về pha La Nina yếu. Thực tế cho thấy, những năm xuất hiện La Nina yếu thì mùa Đông thường đến sớm hơn. Tuy vậy, trong giai đoạn chính Đông, nền nhiệt khu vực Bắc Bộ cũng không thấp hơn so với trung bình hằng năm nên các đợt gió mùa Đông Bắc năm nay cũng sẽ gần như tương tự những năm trước.

Theo Sức khỏe và đời sống